بررسی نقش کاربری اراضی در توان ترسیب کربن خاک

تغییر کاربری یکی از مهم¬ترین عواملی است که حفاظت از اکوسیستم¬های طبیعی را تحت تأثیر قرار می¬دهد. اگر اکوسیستم به صورت طبیعی حفظ شود موجبات پایداری خاک فراهم خواهد آمد. این پژوهش به منظور بررسی اثر کاربری¬های مختلف اراضی بر توان ترسیب کربن خاک در منطقه چهارطاق اردل استان چهارمحال و بختیاری انجام شد. به این منظور شش کاربری مختلف شامل جنگل قرق شده، جنگل طبیعی، جنگل تخریب شده، باغ، مرتع و کشاورزی انتخاب و در هرکدام از کاربری¬ها تعداد 10 قطعه نمونه 500 مترمربعی به طور تصادفی منظم برداشت شد. در هر قطعه نمونه ضمن آماربرداری از پارامترهای کمی پوشش گیاهی موجود، پس از کنار زدن لایه لاشبرگی یک نمونه خاک، از سه عمق 20-0، 40-20 و 60-40 سانتی¬متری تهیه ¬گردید. آزمایشات خاک برای تعیین بافت، وزن مخصوص ظاهری و کربن آلی خاک انجام شد. نتایج نشان داد، در بین کاربری¬های مختلف اراضی، بیشترین و کمترین میزان ترسیب کربن به ترتیب مربوط به جنگل قرق شده و جنگل تخریب یافته می-باشد. همچنین روند کاهش اندوخته کربن خاک با افزایش عمق در همه کاربری¬ها مشاهده شد. نتایج مقایسه میزان ترسیب کربن در تراکم¬های مختلف نیز نشان داد با افزایش تراکم جنگل میزان ترسیب کربن افزایش می¬یابد. همچنین در تیپ پهن¬برگ اندوخته کربن بیشتر از تیپ سوزنی¬برگ بود. در نهایت باید گفت که اکوسیستم جنگلی که از دخالت¬های انسانی در امان مانده باشد، نقش بسزایی در اندوخته بلندمدت کربن در خاک ایفا می¬نماید. از طرفی هرگونه دخالت در شرایط طبیعی اکوسیستم، تأثیر منفی خود را در اندوخته کربن خاک به ¬شکل کاملاً محسوسی نمایش می¬دهد.